Buybox Sistemi Nedir?
Buybox sistemi Trendyol, Hepsiburada, Amazon gibi pazaryeri modeli ile çalışan büyük e-ticaret firmalarının kullanmış olduğu bir satıcı listeleme sistemidir.
Örneğin Trendyol’dan alışveriş yapmak isteyen potansiyel bir alıcıya ürünlerin satış listeleri ve fiyatları buybox sistemine göre gösterilir.
Alıcı satış sayfasını açmadan direkt sepete ekle tuşuna basarsa buybox sistemine göre ilk sıradaki satıcıdan ürünü alıp sepetine eklemiş olur.
Trendyol Buybox Kuralı
Trendyol akademisinde buybox sisteminde markalı ürün satabilmek için Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde marka sahibi görünenden veya yetkili bir satıcıdan ürünün tedarik edilmesi gerektiği yazılmıştır.
Esasında bu açıklama Trendyol’un çokça şikayet aldığı bir konuyu kökünden çözmek amacıyla yapılmış gibi görünmektedir. Hatırlarsanız bir ara Trendyol’dan alınan ürünlerin orijinal olmadığına dair çokça şikayet internette dolaşmaktaydı.
Marka ihlalleri ile ilgili risk almak istemeyen şirket anladığımız kadarıyla sorunu kökünden çözmek için bu gibi önlemler almış durumda.
Markalı Ürün Satmak İçin Hukuken Markadan İzin Almak Zorunda Mıyım?
Hayır, değilsiniz. Mülkiyet hakları sizde olan ürünleri hiç kimseye sormadan dilediğinize satabilirsiniz. Markalı bir ürünü de satmak için marka sahibinden izin almanız gerekmez.
Trendyol’un marka sahibinden izin veya yetkili satıcıdan tedarik etmenize dair koyduğu kurallar kendi şirket politikaları olup hukuki bir zorunluluk değildir.
Kendi Adınızla Açtığınız Satış Sayfasının Buybox’ına Giren Diğer Satıcılar Nasıl Listeden Çıkartılır?
Birçok mağaza pazaryerlerinde satış yaparken no-name, markasız ürünlerin satış sayfalarında teklif vererek e-ticaret’e başlamaktadır.
Ancak daha sonra buybox yarışından sıkılan bazı mağazalar kendi adlarıyla veya kendi buldukları başka bir isimle başka bir satış sayfası açarak satışlarını bu satış sayfası üzerinden yaparak e-ticaretlerine devam etmektedirler.
Eğer yeni açmış olduğunuz satış sayfası başarılı olursa birçok başka mağazanın sizin açıp büyüttüğünüz satış sayfasının buybox’ına teklif verdiğini görmüşsünüzdür.
Bu durumda Trendyol veya diğer pazaryerleri kendi adınızla yaptığınız satışlarla ilgili adınızın marka tesciliniz olmadığı için muhtemelen sizi dinlemeyeceklerdir.
Ancak bu durumda hukuken alabileceğiniz aksiyonlar mevcuttur.
Öncelikle adınız yani markanızın hukuken korunması için tescilli olmasına gerek olmadığını bilin.
Tescilsiz markalar haksız rekabet hükümlerine göre korunurlar.
Hatta sadece tescilsiz marka ihlalleri değil, dürüst olmayan tüm ticaret yapma biçimleri hukuka aykırıdır. Haksız rekabete dayalı olarak aşağıdaki taleplerde bulunabilirsiniz;
- Haksız eylemlerin önlenmesi, durdurulması (Bu talep ile mahkemeden buybox’ta satış yapan diğer satıcıların satış yapmalarının durdurulmasını isteyebilirsiniz)
- Haksız eylemler nedeniyle uğranılan zararın karşı taraftan faiziyle tazmini
- Ticari itibar kaybı nedeniyle manevi tazminat (Bu talep pazaryerlerinde e-ticaret yapanlarla ilgili çoğunlukla müşterilerin yapmış olduğu kötü yorumlarla ilgili gündeme gelmektedir)
- Yoksun kalınan karınızın faiziyle tazmini (Bu talep ile buybox’a girip satış yapan diğer satıcıların elde ettikleri karın kendinize faiziyle iadesini isteyebilirsiniz)
Yukarıdaki taleplerin kanuni dayanağı Türk Ticaret Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu’ndaki haksız rekabet hükümleridir.
Haksız rekabet hükümleri ile dürüstlük kurallarına aykırı, ahlaka aykırı yöntemlerle satış yapan herkesi dava edebilirsiniz.
Haksız Rekabet Nedeniyle Pazaryerleri de Dava Edilebilir Mi?
Birçok e-ticaret yapan kimse pazaryerlerinin koyduğu kuralları adeta kanun gibi görmektedir. Ancak haksız rekabet hükümlerine göre pazaryerlerinin size zorla kabul ettirdiği sözleşmelerdeki hakkaniyete aykırı sözleşme maddelerine karşı hukuken aksiyon alabilirsiniz.
Türk Ticaret Kanunu md. 55/f-1-2 şu şekildedir;
f) Dürüstlük kuralına aykırı işlem şartları kullanmak. Özellikle yanıltıcı bir şekilde diğer taraf aleyhine;
1. Doğrudan veya yorum yoluyla uygulanacak kanuni düzenlemeden önemli ölçüde ayrılan, veya
2. Sözleşmenin niteliğine önemli ölçüde aykırı haklar ve borçlar dağılımını öngören, önceden yazılmış genel işlem şartlarını kullananlar dürüstlüğe aykırı davranmış olur.
Ayrıntılı bilgi için ofisimize ulaşın.