Ürün fotoğrafları e-ticaretin yaygınlaşması ile büyük önem kazanmıştır. Profesyonelce çekilmiş ürün fotoğrafı ile e-ticarette öne çıkabilir, satışlarınızı arttırabilirsiniz.
Ancak bahsettiğimiz ürün fotoğraflarının çekilmesi maliyetli olduğu gibi (ekipmanlar ve masraflar nedeniyle) biraz da yetenek istemektedir.
Peki bu ürün fotoğrafları izinsiz olarak bir başkası tarafından alınıp kullanılırsa ne olacaktır?
Fotoğraf sahibinin hakları nelerdir?
ÜRÜN FOTOĞRAFI HUKUKEN NEDİR?
Ürün fotoğrafı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na göre “eser” niteliğinde olabilir. Eser niteliğinde olabilmesi için aşağıdaki şartları taşımalıdır;
- Gerçek kişi tarafından yaratılması
- Fikri bir çaba sonucu oluşturulması
- Sahibinin hususiyetini taşıması
- Somutlaşması
- Kanun’da yer alan sanat kategorilerinden birine girmesi
Peki bu şartları sağlamayan ve “eser” statüsünde olmayan ürün fotoğrafları hukuken nasıl korunur?
Öncelikle şunu belirtmekte fayda görüyoruz bir ürün fotoğrafının “eser” sayılmaması çok düşük bir ihtimaldir.
Zira yukarıda sayılan sıkı şartlar fotoğraflar için biraz yumuşatılmıştır denilebilir, şöyle ki;
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda “bedii vasfı olmayan fotoğraf” kategorisi bulunmaktadır.
Bedii vasfı olmayan fotoğrafı, sanat için çekilmemiş ürün fotoğrafları veya bilimsel teknik konuları illüstre etmek için çekilmiş fotoğraflar olarak düşünebilirsiniz.
Bunun ötesinde FSEK md. 84/3’te “Eser mahiyetinde olmayan her nevi fotoğraflar, benzer usullerle tesbit edilen resimler ve sinema mahsulleri hakkında da bu madde hükmü uygulanır.” denilerek fotoğrafların eser olarak korunmasının önü iyice açılmıştır.
FOTOĞRAFÇIYA ÇEKTİRİLEN ÜRÜN FOTOĞRAFININ HAKLARI BENİM Mİ FOTOĞRAFÇININ MI?
E-ticaret yapanlar, mağaza sahipleri, marka sahipleri ürün fotoğraflarını kendileri çekebilirler veya bir fotoğrafçı kullanarak bir profesyonele bu işi yaptırabilirler.
Peki bu durumda ürün fotoğrafının fikri hakları kimin olacaktır?
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na göre kural eseri meydana getirenin eserin tüm fikri haklarına sahip olacağı yönündedir.
Ancak bu kuralın istisnası hizmet alımı yaparak veya işçi kullanarak üretilen eserlerin mali haklarıdır.
FSEK md. 18: “Aralarındaki özel sözleşmeden veya işin mahiyetinden aksi anlaşılmadıkça; memur, hizmetli ve işçilerin işlerini görürken meydana getirdikleri eserler üzerindeki haklar bunları çalıştıran veya tayin edenlerce kullanılır.”
Bu nedenle ürün fotoğrafı çekimi için profesyonel destek alındığı zamanlarda dahi mali hakların kullanımı yetkisi bu hizmeti veren fotoğrafçı da değil hizmeti alanda olacaktır.