Profesyonel futbolcular, kariyerleri boyunca çeşitli alacaklara hak kazanır. Bu alacaklar, sözleşmelerde belirlenen şartlara bağlı olarak ödenir ve futbolcunun performansı, katılımı veya transfer süreçleri gibi faktörlere göre değişir. Bu yazıda, profesyonel futbolcu alacaklarının türlerini, bu alacakların nasıl tahsil edilebileceğini ve yasal süreçleri detaylı bir şekilde ele alacağız.
1. Prim (Bonus) 💵🏅
Prim, futbolcunun belirli şartları yerine getirmesi durumunda ödenen ek ücrettir. Bu şartlar, sözleşmede taraflarca serbestçe belirlenir ve genellikle performans hedeflerine bağlıdır. Primler, futbolcunun motivasyonunu artırmak ve performansını teşvik etmek için kullanılır.
Örnekler:
- Maç Sayısı: Futbolcu sezon boyunca 20 maç oynadığında 500.000 TL prim alabilir.
- Gol veya Asist: 25 gol veya 15 asist yapması durumunda belirli bir miktar ödenebilir.
- Takım Başarısı: Takımın ligi şampiyon olarak tamamlaması veya bir kupa kazanması halinde prim ödemesi yapılabilir.
Primler, sözleşmede açıkça belirtilmelidir. Aksi takdirde, futbolcunun bu alacağı talep etmesi zorlaşabilir.
2. Bonservis (Transfer Ücreti) 💸💼
Bonservis, bir futbolcunun başka bir kulübe transfer edilmesi sırasında ödenen ücrettir. Bu ücret, futbolcunun mevcut kulübü ile yeni kulüp arasında serbestçe belirlenir. Bonservis bedeli, futbolcunun yaşı, performansı, potansiyeli ve sözleşme süresi gibi faktörlere göre değişir.
Örnek:
Genç ve yetenekli bir futbolcunun bonservis bedeli milyonlarca euro olabilirken, sözleşmesi bitmek üzere olan bir oyuncunun bonservis bedeli daha düşük olabilir. Bonservis ödemeleri, kulüpler arası transferlerin en önemli mali unsurlarından biridir.
3. İmza Parası ✍️💵
İmza parası, genellikle sözleşmesi biten veya bonservisi elinde bulunan futbolculara ödenen bir ücrettir. Bu ödeme, futbolcunun yeni kulübüyle anlaşmasının bir parçasıdır ve taraflarca serbestçe belirlenir. İmza parası, futbolcunun yeni kulübe transfer olmasını teşvik etmek için kullanılır.
Örnek:
Sözleşmesi biten bir futbolcu, yeni kulübüyle anlaşırken 1 milyon euro imza parası alabilir. Bu ödeme, futbolcunun transfer sürecindeki önemli bir gelir kaynağıdır.
4. Garanti Ücret 💸📅
Garanti ücret, futbolcunun temel maaşı dışında, başka şartlara bağlı olmaksızın ödenen bir ücrettir. Bu ödeme, sözleşmede belirtilen şartlara göre aylık veya peşin olarak yapılabilir. Garanti ücret, futbolcunun finansal güvence sağlamasını amaçlar.
Örnek:
Bir futbolcu, sözleşmesinde belirtilen garanti ücreti aylık 100.000 TL olarak alabilir. Bu ödeme, futbolcunun performansından bağımsız olarak ödenir.
5. Maç Başı Ücreti ⚽💰
Futbolcular, oynadıkları maç sayısına göre ücret alırlar. Bu ücret, sözleşmede belirtilen şartlara göre değişir.
Örnekler:
- İlk 11’de Oynama: Futbolcu ilk 11’de oynadığı maçlar için 50.000 TL alabilir.
- Yedekten Dahil Olma: Yedek kulübesinden oyuna dahil olduğu maçlar için 25.000 TL ödenebilir.
Maç başı ücreti, futbolcunun maçlara katılımını teşvik etmek için kullanılır.
Alacakların Tahsili: Yasal Süreçler ⚖️
Futbolcular, alacaklarını tahsil etmek için çeşitli yasal yollara başvurabilir.
Uyuşmazlık Çözüm Kurulu (UÇK) 🏛️⚖️
UÇK, futbolcular, kulüpler ve teknik adamlar arasındaki uyuşmazlıkları çözmekle görevlidir. Kurul, sözleşmelerden doğan ihtilafları inceler ve karara bağlar.
Süreç:
1. Başvuru: Taraflar, uyuşmazlığı UÇK’ya bildirir.
2. İnceleme: UÇK, tarafların sunduğu belgeleri inceler.
3. Karar: Uyuşmazlıklar genellikle dört ay içinde sonuçlanır.
4. İtiraz: UÇK kararlarına karşı TFF Tahkim Kurulu’na itiraz edilebilir.
UÇK, özellikle sportif cezalar ve yetiştirme tazminatı gibi konularda münhasıran görevlidir.
Adli Yargı ⚖️
Futbolcular, alacaklarını tahsil etmek için adli yargı yoluna da başvurabilir. Bu süreçte:
- Mahkeme Seçimi: Kulüp şirket ise Asliye Ticaret Mahkemesi, dernek ise Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir.
- Dava Süreci: Futbolcu, alacağını talep eder ve mahkeme süreci başlar.
- Karar: Mahkeme, kulübün ödeme yükümlülüğünü yerine getirmesine karar verebilir.
Adli yargı, özellikle UÇK’ya başvurulmadığı durumlarda kullanılır.
İcra Süreci ⚖️
Futbolcular, vadesi gelmiş alacakları için ilamsız icra takibi başlatabilir. Bu süreç şu adımları içerir:
1. İhtarname: Vadesi gelmemiş alacaklar için kulübe ihtarname gönderilir.
2. İcra Takibi: Kulüp ödeme yapmazsa, icra dairesine başvurulur.
3. Haciz İşlemleri: Kulübün malvarlığına haciz konulabilir. Bu, araç haczi, taşınmaz haczi veya banka hesaplarına haciz gibi işlemleri içerir.
Örnek:
Futbolcu, kulübün banka hesaplarına haciz konulmasını talep edebilir. Ayrıca, kulübün sponsor gelirleri veya federasyondan alacağı haklar da haciz kapsamına alınabilir.
Haciz Konusu Olabilecek Varlıklar 🚗🏠💳
Futbolcu alacaklarının tahsili sırasında, kulüplerin aşağıdaki varlıklarına haciz konulabilir:
- Fikri ve Sınai Haklar: Kulübün marka ve patent hakları. 💡
- Sponsor Gelirleri: Kulübün sponsorluk anlaşmalarından elde ettiği gelirler. 🤝
- Hasılat Haczi: Passolig veya kulüp iştiraklerinden gelen gelirler. 🎫
- TFF ve Spor Toto Hakları: Federasyondan alınan paylar. ⚽🏆
Sonuç
Profesyonel futbolcular, sözleşmelerinde belirtilen alacaklarını tahsil etmek için yasal yollara başvurabilir. Kulüplerin bu yükümlülükleri yerine getirmemesi durumunda, futbolcular UÇK, adli yargı veya icra yoluyla haklarını arayabilir. Bu süreçler, futbol dünyasında adil bir dengenin korunmasını sağlar. ⚖️⚽
Futbolcular ve kulüpler arasındaki uyum, hem sportif başarıyı hem de finansal istikrarı destekler. 🤝💼