Sosyal Ağ Sağlayıcısı Kimdir?
Sosyal Ağ Sağlayıcısı 7253 sayılı Kanun yürürlüğe girmeden önce hukumuzda olmayan bir kavramdır. 20.07.2020 tarihinde kabul edilen “İnternet Ortaminda Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile hayatımıza giren “Sosyal Ağ Sağlayıcısı” kavramı Facebook, Instagram, Twitter, TikTok gibi sosyal media ağlarını işleten büyük şirketleri adeta yeni bir media otoritesi olarak tanımlamıştır.
“Sosyal Ağ Sağlayıcısı” terimi Kanun’da; “Sosyal etkileşim amacıyla kullanıcıların internet ortamında metin, görüntü, ses, konum gibi içerikleri oluşturmalarına, görüntülemelerine veya paylaşmalarına imkân sağlayan gerçek veya tüzel kişileri” ifade etmek için kullanılmaktadır.
Sosyal Ağ Sağlayıcısı’nın Yükümlülükleri
Yeni Kanun sosyal ağ sağlayıcısı şirketlere birçok yükümlülük getirmiştir;
- Temsilci atama yükümlülüğü
- Başvurulara yanıt verme yükümlülüğü
- Verilerin Türkiye’de muhafaza edilmesi yükümlülüğü
- Rapor verme yükümlülüğü
- Erişimin engellenmesi veya içeriğin çıkarılması yükümlülüğü
Temsilci atama yükümlülüğü; günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurtdışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarına getirilmiş bir yükümlülüktür. İlgili sosyal sğ sağlayıcı Türkiye’de en az 1 gerçek veya tüzel kişiyi temsilci olarak atamakla yükümlüdür. Temsilci tüzel değil gerçek kişi olarak belirlenecek ise temsilci olacak gerçek kişi kanuna göre Türk vatandaşı olmalıdır.
Bu düzenlemeden sonra Facebook, Instagram, Twitter, TikTok, YouTube ve benzeri birçok sosyal medya aplikasyonu oluşturan şirketin Türkiye’de bir temsilci bulundurmaları zorunlu hale getirilmiştir.
Eğer bu yükümlülük yerine getirilmez ise; iki aşamalı bir idari para cezası süreci daha sonrasında reklam yasağı, bu yasaktan sonra iki aşamalı bant daraltma yaptırımları kanun tarafından öngörülmüştür.
Başvurulara yanıt verme yükümlülüğü; günlük erişimi 1 milyondan fazla olan sosyal ağ sağlayıcılarına getirilmiş bir diğer yükümlülüktür. 5651 sayılı Kanun’un 9. Maddesinde yer alan haklar ve 9/A maddesinde yer alan özel hayatın gizliliğini ihlale ilişkin saldırı olduğu gerekçesiyle yapılan başvurularda, ilgili gönderinin yayınlandığı sosyal medya platformunun sosyal ağ sağlayıcısı sıfatına sahip şirketin şikayetle ilgili olumlu veya olumsuz bir yanıt verme yükümlülüğü bulunmaktadır.
İlgili sosyal ağ sağlayıcısı yurtdışı kaynaklı ise bu başvuru yukarıda bahsedilen sosyal ağ sağlayıcısı şirketin Türkiye temsilcisine yapılabilir.
Temsilci bir başvuruyu olumlu veya olumsuz olarak yanıtlandırmaz ise 5 milyon Türk Lirası idari para cezası kanunda öngörülmüş yaptırımdır.
İlgili içerik hukuka aykırı ve kişilik haklarını ihlal ediyor ise bu durumun hakim veya mahkeme kararıyla tespit edilerek sosyal ağ sağlayıcısına bildirilmesinden sonra 24 saat içerisinde içeriğin çıkarılmaması veya içeriğe erişimin engellenmemesi halinde ilgili ihlalin tazminat yükümlülüğü aynı zamanda sosyal ağ sağlayıcısından alınabilecektir.
Verilerin Türkiye’de muhafaza edilmesi yükümlülüğü; günlük erişimi 1 milyondan fazla olan sosyal ağ sağlayıcısı Türkiye’deki kullanıcılarının verilerini Türkiye’de muhafaza etmek zorundadır. İlginçtir ki; bu yükümlülüğün ihlali ile ilgili kanunda bir yaptırım yer almamaktadır. Yani bu yükümlülük yerine getirilmez ise kanunda açık bir idari veya adli ceza hükmü bulunamamaktadır.
Rapor verme yükümlülüğü; Sosyal ağ sağlayıcısı kendisine bildirilen içeriklerin, gönderilerin çıkarılması ve erişimin engellenmesi kararlarının uygulanmasına dair istatistiki bilgileri 6 aylık periyotlarla Türkçe hazırlanmış raporlarla Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na vermek zorundadır. Bu yükümlülüğün ihlali kanunda 10 milyon Türk Lirası idari para cezası oalrak öngörülmüştür.
Erişimin engellenmesi veya içeriğin çıkarılması yükümlülüğü; Önceden içeriğin engellenmesi şeklinde ifade edilen yaptırım çeşitlendirilerek içeriğin kaldırılması ile birlikte düzenlendi. Bu yeni düzenlemeye göre erişimin engellenmesi yerine içeriğin çıkarılması, silinmesi kararının verilmesi imkanı tanınmış oldu.
İçeriğin çıkarılması, engellenmesi, silinmesi kararlarının yerine getirilme süresi azami 4 saat olarak kanunda belirlenmiştir. Bir başka deyişle içerik silinmesi kararının sosyal ağ sağlayıcısına tebliğinden itibaren 4 saat içerisinde yerine getirilmesi gerekmektedir.
Günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurtdışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcısı erişimin engellenmesi, silinmesi kararının koruma kararı olarak tedbiri verildiği durumlarda bu karara uymamanın cezası 50.000 gün adli para cezası olarak öngörülmüştür. Şayet bu karar adli değil idari bir karar olarak verildiyse bu tedbiri karara uymamanın yaptırımı 1.000.000-TL idari para cezası olarak öngörülmüştür.
İdari para cezasının verildiği andan itibaren 24 saat içerisinde kararın gereği yerine getirilmez ise ilgili sosyal ağ sağlayıcısının yetkisi BTK tarafından iptal edilebilir.