Uluslararası beraberliklerin yaygınlaşmasıyla en çok öne çıkan sorunlardan bir tanesi ortak çocuğun velayetinin nasıl paylaşılacağıdır.
Özellikle ortak çocuk evlilik birliği içinde doğmadığı durumlarda diğer ebeveynin çocuğunu görebilmesi bile bir hukuk savaşına dönüşebilmektedir.
Unutulmamalıdır ki çocuğun her iki ebeveyninin de çocukla kişisel ilişki kurmaya ya da çocuğun velayet hakkını talep etmeye hakkı bulunmaktadır.
Evlilik dışı doğan çocuklarda en çok karşılaşılan sorun baba ile soy bağının kurulmasıdır.
Anne ile çocuk arasındaki soy bağı doğumla birlikte kurulduğundan genellikle kadınların bu tip durumlarda avantajı bulunmaktadır.
Yabancı anne ya da babadan olan çocuğun velayetinin nasıl paylaşılacağı konusunda ilk kriter çocuğun evlilik birliği içinde doğup doğmadığıdır.
Yabancı anneden evlilik birliği dışında doğmuş çocukların velayeti
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi, çocuk ile anne arasındaki soy bağı doğum ile birlikte kurulmaktadır.
Yani annenin çocuğun annesi olduğunun tanınması için ekstra bir prosedür gerekmemektedir.
Evlilik dışı doğan çocuğun baba ile soy bağının kurulması ise üç yolla olabilmektedir:
- Baba çocuğu annenin de rıza göstermesi şartı ile tanıyabilir,
- Anne ya da çocuk babaya soy bağı davası açabilir,
- Ya da ana ile babanın sonradan evlenmesi ile başkaca bir işleme gerek kalmadan baba ile çocuk arasındaki soy bağı kurulur. Ancak unutulmaması gerekir ki bu durum Türk hukukunda bu şekildedir.
Ana ile babanın evlenmediği durumlarda çocuğun velayet hakkı otomatik olarak annenin olmaktadır.
Babanın çocuğun velayetini talep edebilmesi için öncelikle tanıma yaparak ya da hakim hükmü ile çocuk ile arasındaki soy bağını kurmalı ve daha sonra velayet davası açmalıdır.
Bu husus çocuğun Türk vatandaşlığını kazanabilmesi açısından da önem teşkil etmektedir. . (Daha fazla bilgi için ilgili makalemizi inceleyebilirsiniz) YABANCI ANNEDEN DOĞAN ÇOCUK NASIL TÜRK VATANDAŞI OLUR?
Yabancı babadan evlilik birliği dışında doğmuş çocuğun velayeti
Daha önce bahsedildiği üzere ana ile çocuk arasındaki bağ doğum ile birlikte kurulduğundan evlilik birliği dışında doğmuş olan çocuğun velayet hakkı annede bulunmaktadır.
Annenin rızası olmadan baba olduğunu iddia eden kişi tanıma yapamayacak, çocukla arasındaki soy bağını kurmak için hakim hükmüne ihtiyaç duyacaktır.
Belirtmek gerekir ki annenin Türk vatandaşı olduğu durumlarda çocuk da doğum birlikte Türk vatandaşlığını kazanmaktadır.
Yabancı anneden ya da babadan evlilik birliği içinde doğmuş çocukların velayeti
Türk hukukunda evlilik birliği içinde doğan çocukların velayeti eşler arasında ortaklaşa kullanılan bir haktır.
Her iki eş de çocuğun üzerinde eşit şekilde velayet hakkına sahiptir.
Ancak yabancılar ile yapılan evliliklerin Türk makamlarınca tanımasının yapılması gerekmektedir. (Daha fazla bilgi için ilgili makalemizi inceleyebilirsiniz) TÜRK VATANDAŞLARININ YURTDIŞINDA YAPTIĞI EVLİLİKLERİN TANINMASI
Tanıma hem çocuğun vatandaşlık hakkı hem de Türk vatandaşı olan ebeveynin velayet hakkı anlamında önem arz etmektedir.
Yabancı anneden ya da babadan doğmuş çocuğun boşanma durumunda velayeti
Çiftlerin boşanması ile ortak çocuğun velayet hakkının kimde kalacağı önemli bir sorundur.
Farklı ülke vatandaşlarının boşanma davalarında uygulanacak hukuk bu durumda önem arz etmektedir.
5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un 14.maddesi uyarınca boşanma ve ayrılıkta eşlerin müşterek milli hukuku bulunmuyorsa uygulanacak hukuk öncelikle mutad mesken hukukudur. Mutad mesken de bulunmuyorsa Türk hukuku uygulanacaktır.
Hakim boşanmaya karar verirken tarafların iradelerinden bağımsız olarak her koşulda çocuğun üstün yararını gözetecektir.
Çoğunlukla boşanma ile birlikte çocuğun velayet hakkı tek bir ebeveyne bırakılsa da bazı durumlarda ortak velayet hükmü kurulduğu da görülmüştür.
Ancak velayet hakkı kendisine verilmeyen eşin de çocukla kişisel ilişki kurma hakkı devam etmektedir. Hakim bu yönde düzenleme yapmakla görevlidir.
Uygulamada sıkla karşılaşılan sorun ise boşanma davası devam ederken geçici velayetin verilmediği eşin ortak çocuğu kendi ülkesine ya da üçüncü bir ülkeye kaçırmaya kalkışmasıdır. (Daha fazla bilgi için ilgili makalemizi inceleyebilirsiniz) ULUSLARARASI ÇOCUK KAÇIRMA VAKALARINDA NE YAPILMALIDIR?
Böyle bir durumun yaşanmaması için yaşanırsa ise ortak çocuğun iade edilmesi için sürecin titizlikle alanında uzman avukatlarla takip edilmesi gerekmektedir.