Tüketici hukukunun tanımını yapmadan önce tüketici kavramının tanımını yapmak faydalı olacaktır. Tüketici ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişidir.
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile tüketicilerin hakları koruma altına alınmıştır. Aynı kanun tüketici işleminin neler olduğunu ve hangi şartlarda tüketiciye ilişkin yargı yollarına gidilebileceğini düzenlemiştir.
Tüketici işlemi; Mal veya hizmet piyasalarında ticari veya mesleki amaçlarla hareket eden veya onun adına ya da hesabına hareket eden kişiler ile tüketiciler arasında kurulan her türlü işlemdir.
Örneğin evinde kullanmak amacıyla çaydanlık alan bir kişi tüketicidir. Bu kişi tacir de olsa, memur da olsa, esnafta olsa yahut bir şirkette olsa aldığı ürünü günlük ihtiyaçlarını gidermek için alıyorsa tüketici hukuku kapsamında değerlendirilecektir.
Tüketici hukuku ile ilgili davaları arasında çoğunlukla ayıplı mal/hizmet davaları yer almaktadır. Diğer dava türlerinde ise satılan ayıplı malın iadesi, para iadesi, söz konusu malın ayıpsız olan ile değiştirilmesi, bir zarar doğduysa o zararın tazmini gibi istemler vardır.
Günlük kullanım amacıyla satın aldığı üründe hata ile karşılaşan kişiler Tüketici Kanunu kapsamında korunurlar. Eğer satın aldığınız üründe
tüketici kanunu kapsamında hakkınızı talep edebilirsiniz.
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun tüketici işlemlerinde iade ve cayma haklarını düzenlemektedir. Ancak burada düzenlenen cayma hakkı sadece taksitli satış sözleşmeleri için geçerlidir. Taksitsiz yahut mesafeli satış sözleşmelerinde nasıl bir yol izleneceği kanunda açıklanmamıştır.
Zira 29188 sayılı Mesafeli Satış Yönetmeliği kapsamında sadece mesafeli satışlarda uygulanabilecek olan cayma hakkı özel olarak düzenlenmiştir. İlgili yönetmeliğin 9. maddesinde tüketicilerin hiçbir şart ve gerekçe sunmadan ürünü iade edebileceği düzenlenmiştir.
Mesafeli satışa örnek vermek gerekirse internetten aldığınız bir ürün mesafeli satış işlemidir. Satıcı ile alıcının birbirini görmediği satış ilişkisi bu şekilde tanımlanabilir. İnternet pazaryerlerinden aldığınız ürünleri 14 gün içerisinde iade etmeniz mümkünüdür. Kısaca sınıflandıracak olursak;
Taksitle Satış Sözleşmeleri Hakkında Yönetmelik uyarınca, kredi kartı ile yapılan alışverişlerde taksitle satış sözleşmeleri ile ilgili hükümler uygulanmamaktadır. Elden taksit, senet yahut sözleşme gibi satıcı ile tüketici arasında doğrudan yapılan taksit işlemlerinde cayma hakkı mümkündür.
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile düzenlenen tüketici işlemlerinde kanun, mağaza ya da firmadan görerek satın alınan ürünlere cayma hakkı tanınmamıştır. Böylece satıcının mağazasında satmış olduğu üründen dolayı iade yükümlülüğü yoktur.
Ancak mağazada satılan üründe ilk anda fark edilemeyecek düzeyde ayıp, bozulma yahut arıza olması durumunda iade yükümlülüğü doğacaktır.
Tüketici tarafından ayıplı malın satın alınması sonucunda ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi haklarından birinin seçilmesi mümkündür. Bu durumda talebin satıcıya, üreticiye veya ithalatçıya yöneltilmesinden itibaren azami otuz iş günü içerisinde yerine getirilmesi zorunludur.
Mal satışlarında ürünün tüketiciye teslim edilmesinden itibaren, hizmet satışlarında ise hizmetin sözleşmesinin kurulduğu andan itibaren 30 günlük süre başlamaktadır. İşbu tanımlama cayma hakkı süreleri için de geçerlidir.
Satın aldığınız ürünün fiyatına göre dava yolu değişiklik göstermektedir. Eğer 2024 yılı itibariyle tüketici işleminden dolayı dava açmak istiyorsanız satın aldığınız ürün ya da hizmet bedelinin 104.000 TL’nin üzerinde olması gerekmektedir. Bu durumda 104.000 TL sınırı üzerinden bir örnek vermek faydalı olacaktır.
Örneğin satın aldığınız ürün 104.000 TL’den daha fazla ise önce zorunlu arabuluculuk başvurusu yapmalı, sonrasında ise arabuluculuk sürecinde anlaşamaz iseniz dava açmalısınız.
Eğer satın aldığınız ürün ya da hizmet bedeli 104.000 TL’den daha az ise o halde bulunduğunuz il ya da ilçenin mülki idari amirliğinde yer alan tüketici hakem heyetine başvurmanız gerekmektedir.
Sakarya ilinde bulunuyorsanız bulunduğunuz ilçenin kaymakamlığında yahut Sakarya Valiliği’nde yer alan tüketici hakem heyetine başvurmanız gerekmektedir. Sakarya İli için merkez ilçeleri Serdivan, Adapazarı ve Erenler Kaymakamlığı internet sitelerini ziyaret edebilirsiniz.
http://www.serdivan.gov.tr/tuketici-hakem-heyeti-islemleri
http://www.adapazari.gov.tr/tuketici-hakem-heyeti
http://erenler.gov.tr/tuketici-hakem-heyeti-is-ve-islemleri
Tüketici işlemlerinde bir avukat ile temsil edilmek süreci sizin adınıza kolaylaştıracaktır. Zira tüketici hakem heyeti, arabuluculuk süreçleri ve tüketici davalarında bir hukuk profesyoneli ile çalışmak karışıklıkların önüne geçecektir. Bu süreçte sizin de ilgili heyet işlemlerine ve arabuluculuk görüşmelerine katılmanıza gerek kalmayacaktır.